Διευκρινίσεις για τον ΦΠΑ μετά το Brexit
Μέχρι την 31η Μαρτίου θα είναι εφικτές e-αιτήσεις επιστροφής, σύμφωνα με εγκύκλιο της ΑΑΔΕ
Μετά την 31η Δεκεμβρίου 2020 το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί τρίτη χώρα, γεγονός που σημαίνει ότι για δαπάνες που έχουν διενεργηθεί από 1ης Ιανουαρίου 2020 έως και 31 Δεκεμβρίου 2020 θα υπάρχει η δυνατότητα υποβολής ηλεκτρονικής αίτησης επιστροφής ΦΠΑ, από και προς το Η.Β., το αργότερο μέχρι τις 31 Μαρτίου 2021 και όχι 30 Σεπτεμβρίου.
Επομένως, μετά τις 31 Μαρτίου δεν θα υπάρχει δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης επιστροφής από και προς το Η.Β. μέσω της ευρωπαϊκής διαδικτυακής πύλης, καθότι θα διακοπεί η πρόσβαση του Η.Β. σε αυτήν. Αυτό γνωστοποιήθηκε αρμοδίως με την υπ’ αριθμ. Ε.2011/19.1.2021 εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με την οποία δόθηκαν οι κατωτέρω οδηγίες για τη φορολογική μεταχείριση από πλευράς ΦΠΑ των συναλλαγών με το Ηνωμένο Βασίλειο λόγω της αποχώρησής του από την Ε.Ε. και της λήξης της μεταβατικής περιόδου την 31η.12.2020:
Το Ηνωμένο Βασίλειο (εφεξής Η.Β.) έπαψε να αποτελεί κράτος-μέλος (εφεξής κ-μ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής Ε.Ε.) την 31.1.2020 και έκτοτε ίσχυε μεταβατική περίοδος, η οποία προβλεπόταν στα άρθρα 126 έως 132 της Συμφωνίας Αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (εφεξής Συμφωνία Αποχώρησης). Η μεταβατική περίοδος διήρκεσε έως την 31.12.2020, δεδομένου ότι το Η.Β. είχε αποφασίσει να μην επεκτείνει τη διάρκειά της.
Σύμφωνα με τη Συμφωνία Αποχώρησης, μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, ήτοι από την 1η Ιανουαρίου 2021 κι εφεξής, η νομοθεσία της Ε.Ε. παύει να εφαρμόζεται στο Η.Β.
Ωστόσο, στη Συμφωνία Αποχώρησης του Η.Β. έχει προβλεφθεί ως αναπόσπαστο κομμάτι της το πρωτόκολλο σχετικά με την Ιρλανδία/Β. Ιρλανδία (εφεξής πρωτόκολλο). Σύμφωνα με το πρωτόκολλο αυτό για διάρκεια 4 ετών μετά το πέρας της μεταβατικής περιόδου η Βόρεια Ιρλανδία θα εξακολουθήσει να υπάγεται στη νομοθεσία της Ε.Ε. για τον ΦΠΑ όσον αφορά τα αγαθά, με σκοπό την αποφυγή δημιουργίας «σκληρών συνόρων» μεταξύ Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας. Αντίθετα, όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών, η Βόρεια Ιρλανδία μαζί με το υπόλοιπο Η.Β. θα θεωρείται ότι βρίσκονται εκτός Ε.Ε. και άρα οι σχετικές συναλλαγές θα αντιμετωπίζονται όπως οι αντίστοιχες με τρίτες χώρες.
Προς τον σκοπό αυτό και προκειμένου να λειτουργήσει σωστά το σύστημα ΦΠΑ της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγήθηκε την τροποποίηση της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ για τον ΦΠΑ, όσον αφορά τον προσδιορισμό με το πρόθεμα «XI» των υποκειμένων στον φόρο στη Βόρεια Ιρλανδία που διενεργούν παραδόσεις αγαθών, ενδοκοινοτικές παραδόσεις αγαθών και ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών. Με τον τρόπο αυτό οι τελευταίοι θα διαθέτουν χωριστό ΑΦΜ/ΦΠΑ με το πρόθεμα «XI», ο οποίος θα χορηγείται σύμφωνα με τους κανόνες της Ε.Ε. και θα πρέπει να διαφέρει από τους ΑΦΜ/ΦΠΑ του Η.Β. με πρόθεμα τους χαρακτήρες «GB» και οι οποίοι θα χορηγούνται σύμφωνα με τη νομοθεσία του Η.Β. Αναφορικά με την ταυτοποίηση υποκείμενων στη Β. Ιρλανδία με το πρόθεμα «XI», δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. η Οδηγία του Συμβουλίου (Ε.Ε.) 2020/1756 της 20ής Νοεμβρίου 2020.
Κανόνες ΦΠΑ όσον αφορά τις διασυνοριακές παραδόσεις αγαθών με το Η.Β.: Δεδομένου ότι μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, ήτοι από την 1η Ιανουαρίου 2021, οι κανόνες της Ε.Ε. στον τομέα του ΦΠΑ, και ιδίως η Οδηγία ΦΠΑ, παύουν να ισχύουν ως προς το Η.Β., η παράδοση και η μεταφορά αγαθών μεταξύ Ε.Ε. και Η.Β. υπόκειται στους κανόνες ΦΠΑ για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές.
Συνεπώς, κατά την εισαγωγή αγαθών από το H.B. στην Ε.Ε. θα οφείλεται ΦΠΑ, με βάση τον συντελεστή ΦΠΑ που εφαρμόζεται για τις παραδόσεις των ίδιων αγαθών εντός Ε.Ε.
Ο ΦΠΑ θα καταβάλλεται στις τελωνειακές αρχές κατά τον χρόνο της εισαγωγής.
Όσον αφορά το τελωνειακό καθεστώς εξαγωγής, αυτό θα είναι υποχρεωτικό για τα ενωσιακά αγαθά που εξέρχονται από το τελωνειακό έδαφος της Ε.Ε. με προορισμό το Η.Β.
Τα αγαθά που θα εξάγονται προς το Η.Β. θα απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ. Ο προμηθευτής των εξαγόμενων αγαθών θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει ότι τα εν λόγω αγαθά έχουν διακινηθεί εκτός Ε.Ε.
Ειδικές περιπτώσεις: Αποστολή ή μεταφορά αγαθών μεταξύ Ε.Ε. και Η.Β., που ξεκίνησε πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, αλλά έληξε μετά από αυτήν.
Η αποστολή ή η μεταφορά αγαθών από το Η.Β. στο έδαφος κ-μ (ή αντιστρόφως) μπορεί να ξεκινήσει πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, αλλά να ολοκληρωθεί μετά από αυτή.
Σύμφωνα με το άρθρο 51, παράγραφος 1 της Συμφωνίας Αποχώρησης Ε.Ε. με το Η.Β., οι εν λόγω συναλλαγές θα εξακολουθούν να θεωρούνται, για σκοπούς ΦΠΑ, ως ενδοενωσιακές συναλλαγές και όχι εισαγωγές/εξαγωγές.
Φυσικά, μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου (31.12.2020), οι εν λόγω -εν εξελίξει- διακινήσεις αγαθών θα πρέπει να παρουσιάζονται πλέον στο τελωνείο, στα σύνορα της Ε.Ε. και του Η.Β. Οι τελωνειακές αρχές μπορούν να ζητήσουν από τον εισαγωγέα να αποδείξει, με κάποιο έγγραφο μεταφοράς, ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφ, ότι η αποστολή ή η μεταφορά ξεκίνησε πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου.
Οι σχετικές δηλωτικές υποχρεώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις ΦΠΑ (π.χ. η υποβολή ανακεφαλαιωτικού πίνακα) εξακολουθούν να ισχύουν.
Παράδειγμα 1: Ελληνική επιχείρηση αποστέλλει σε επιχείρηση με έδρα το Η.Β. αγαθά αξίας 2.000 ευρώ, έχοντας και τα σχετικά αποδεικτικά έγγραφα (CMR κ.λπ.) στο Η.Β. στις 2.1.2021, συνεπώς -ως προερχόμενα από την Ελλάδα- πρέπει να υποστούν τις σχετικές τελωνειακές διαδικασίες. Ο εισαγωγέας στο Η.Β. θα πρέπει να αποδείξει, με το CMR και το τιμολόγιο, ότι η μεταφορά έλαβε χώρα πριν από τις 31.12.2020.
Εν συνεχεία, η ελληνική επιχείρηση θα αναφέρει στον ανακεφαλαιωτικό πίνακα παραδόσεων Φ4 την εν λόγω συναλλαγή που είχε με την επιχείρηση με έδρα το Η.Β.
Επανεισαγωγή αγαθών μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου: Σύμφωνα με τη Συμφωνία Αποχώρησης, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του υποκείμενου στον φόρο εξακολουθούν να ισχύουν όταν η συναλλαγή μεταξύ Η.Β. και Ε.Ε. έλαβε χώρα πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 23, παράγραφος 1, περίπτωση α) του Κώδικα ΦΠΑ προβλέπεται απαλλαγή από τον ΦΠΑ για την επανεισαγωγή αγαθών, από το πρόσωπο που τα εξήγαγε.
Συνεπώς, σε περίπτωση που είχαν μεταφερθεί ή αποσταλεί αγαθά στο Η.Β. από ένα κ-μ πριν από τις 31.12.2020 και επιστρέφονται στην ίδια κατάσταση από το Η.Β. στο εν λόγω κ-μ μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, οι εν λόγω διακινήσεις θεωρούνται ως επανεισαγωγές και σύμφωνα με το προαναφερθέν άρθρο η εισαγωγή απαλλάσσεται από τον ΦΠΑ.
Ορισμός φορολογικού αντιπροσώπου: Υποχρέωση επιχείρησης εγκατεστημένης στο Η.Β. για ορισμό φορολογικού αντιπροσώπου προκειμένου να διενεργεί μετά την 31η.12.2020 φορολογητέες στην Ελλάδα πράξεις.
Εφόσον ο εγκατεστημένος στο Η.Β. υποκείμενος στον φόρο πρόκειται να διενεργήσει φορολογητέες στην Ελλάδα πράξεις μετά τις 31.12.2020, για τις οποίες δεν θεωρείται ότι αποκτά μόνιμη εγκατάσταση στο εσωτερικό της χώρας, θα πρέπει να ορίσει φορολογικό αντιπρόσωπο, σύμφωνα με τη διαδικασία της με αριθ. ΑΥΟ ΠΟΛ 1281/1993.
Στην περίπτωση που ο εγκατεστημένος στο Η.Β. υποκείμενος στον φόρο, για τη διενέργεια φορολογητέων πράξεων στην Ελλάδα, είχε, πριν από την ημερομηνία αποχώρησης, αποκτήσει ελληνικό ΑΦΜ για σκοπούς ΦΠΑ χωρίς τον ορισμό φορολογικού αντιπροσώπου, μπορεί να συνεχίσει τη διενέργεια των πράξεων αυτών στο εσωτερικό της χώρας και μετά την 1η.1.2021, εφόσον ορίσει φορολογικό αντιπρόσωπο σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρο 3 της με αριθ. ΠΟΛ.1113/2013 απόφασης υπουργού και υφυπουργού Οικονομικών, όπως ισχύει.
Εξαίρεση από την προαναφερόμενη υποχρέωση για ορισμό φορολογικού αντιπροσώπου αποτελεί η περίπτωση συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων με έδρα Ελλάδα και Β. Ιρλανδία, οι οποίες αφορούν μόνο αγαθά.
Σημειώνεται ότι ο φορολογικός αντιπρόσωπος είναι υπόχρεος για την εκπλήρωση όλων των υποχρεώσεων ως προς τον ΦΠΑ και ευθύνεται αλληλεγγύως και εις ολόκληρο με τον εντολέα του για την καταβολή του οφειλόμενου ΦΠΑ.
Επιστροφές ΦΠΑ για επαγγελματικές δαπάνες ελληνικών ή βρετανικών επιχειρήσεων (υποκειμένων στον φόρο) σύμφωνα με την Οδηγία 2008/9/ΕΚ (εφαρμόζεται για κ-μ) και σύμφωνα με την Οδηγία 86/560/EOK (εφαρμόζεται για τρίτες χώρες).
Σύμφωνα με τα άρθρα 170 και 171 της οδηγίας ΦΠΑ (2006/112/ΕΚ) και τις παραγράφους 2 έως 9 του άρθρου 34 του Κώδικα ΦΠΑ (ν.2859/2000), οι υποκείμενοι στον φόρο που είναι εγκατεστημένοι σε ένα κ-μ της Ε.Ε., μπορούν να ζητήσουν από το κ-μ, στο οποίο δεν είναι εγκατεστημένοι, την επιστροφή ΦΠΑ για επαγγελματικές δαπάνες που καταβλήθηκε σε αυτό. Η αίτηση αυτή υποβάλλεται ηλεκτρονικά σύμφωνα με όσα ορίζει η Οδηγία 2008/9/ΕΚ μέσω της ηλεκτρονικής πύλης του κράτους-μέλους εγκατάστασης και εν συνεχεία διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στο κ-μ επιστροφής. Για τις τρίτες χώρες εφαρμόζεται η διαδικασία που ορίζει η 13η Οδηγία (86/560/ΕΟΚ).
Με το πέρας της μεταβατικής περιόδου, το Η.Β. αποτελεί τρίτη χώρα. Επισημαίνεται ότι για δαπάνες που έχουν διενεργηθεί από 1ης.1.2020 έως και 31.12.2020 θα υπάρχει η δυνατότητα υποβολής ηλεκτρονικής αίτησης, από και προς το Η.Β., το αργότερο μέχρι τις 31 Μαρτίου 2021 και όχι 30 Σεπτεμβρίου, όπως προβλέπει η Οδηγία 2008/9/ΕΚ. Μετά το πέρας αυτής της ημερομηνίας δεν θα υπάρχει δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης επιστροφής από και προς το Η.Β. μέσω της ευρωπαϊκής διαδικτυακής πύλης, καθότι θα διακοπεί η πρόσβαση του Η.Β. σε αυτήν. Ωστόσο, οι λοιποί κανόνες που προβλέπονται στην Οδηγία ΦΠΑ και την Οδηγία Επιστροφών 2008/9/ΕΚ θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται έως 5 έτη μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου για τις εν λόγω αιτήσεις, αλλά και για όσες είχαν υποβληθεί και πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου.
Εξαίρεση στα ανωτέρω θα αποτελεί η περίπτωση της Β. Ιρλανδίας.
Πηγή: Ναυτεμπορική